Zoek op alfabet:
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Van de lichtgrijze letters in ‘Zoek op alfabet’ zijn geen monumenten opgenomen.
+Arc de Triomphe
Place Charles de Gaulle
8e arrondissement
metro Charles de Gaulle-Etoile
bus 22, 30, 31, 52, 73, 92
elke dag geopend van 10-23 uur (april-september) of 10-22.30 uur (oktober-maart)
Napoléon liet de Arc de Triomphe vanaf 1806 bouwen om de overwinningen van zijn Grande Armée te vieren. De triomfboog staat op een plein vanwaaruit 12 brede lanen in stervorm lopen. Die lanen zijn vernoemd naar overwinningen op het slagveld (Iéna, Wagram) of naar generaals van het keizerrijk (Kléber, Carnot, Marceau). Hier kan je alvast je tickets boeken, zodat je niet in de rij hoeft te wachten.
De Arc de Triomphe is 50 m hoog en 35 m breed en de beeldengroepen vertegenwoordigen verschillende eeuwen Franse geschiedenis. Aan de rechterkant vind je de beeldengroep ‘Le Départ des Volontaires’, beter bekend als ‘La Marseillaise’. Onder de boog brandt de vlam van het graf van de Onbekende Soldaat. Elke dag om 18.30 uur kun je kijken hoe de vlam opnieuw wordt aangestoken, een ritueel dat al 84 jaar bestaat.
Op de binnenmuren zijn de namen van de 558 generaals van het keizerrijk te zien, waarbij de namen van de toen al gesneuvelde generaals zijn onderstreept.
In het museum is op grote filmdoeken is informatie te vinden, er is een kaart van alle 77 triomfbogen in Europa en op de bovenste etage worden interactieve beelden vertoond van de geschiedenis van de Arc de Triomphe. Vanaf het terras bovenop heb je een prachtig uitzicht over de stad van La Défense tot aan het Louvre. Je kunt de top bereiken via een trap en een lift. Als je de lift uitstapt, moet je toch nog een kleine trap beklimmen voor je op het terras staat.
Arc de Triomphe du Carrousel
Place du Carrousel
1e arrondissement
metro Palais Royal-Musée du Louvre
bus 21, 24, 27, 39, 48, 68, 69, 72, 81, 95
Arc de Triomphe du Carrousel
Deze triomfboog werd tussen 1806 en 1808 gebouwd door architecten Perrier en Fontaine voor Napoleon I om zijn overwinningen bij Austerlitz te gedenken. De boog is gebaseerd op de Romeinse boog van Septimius Severus in Rome. Oorspronkelijk stonden bovenop antiek-Griekse beelden, door Napoleon meegenomen uit Venetië. Sinds 1828 zijn die beelden vervangen door een beeldengroep die de Vrede voorstelt in een overwinningsrijtuig, geleid door twee vergulde Overwinningen.
De Arc de Triomphe du Carrousel staat tussen de Tuilerieën en het Louvre. Hij was oorspronkelijk onderdeel van het Palais des Tuileries, totdat dit paleis afbrandde en werd afgebroken. Het is de kleinste van de drie beroemde bogen in Parijs, die in rechte lijn met elkaar staan. De twee anderen zijn de Grande Arche de la Défense en de Arc de Triomphe.
Arènes de Lutèce
place E. Mâle
5e arrondissement
metro Jussieu
bus 47, 67, 89
open van 8-21 uur, op zaterdag, zon- en feestdagen vanaf 9 uur vrije toegang
Arènes de Lutèce
Pas in 1869 kwamen de resten van dit Gallo-Romeinse amfitheater tevoorschijn toen de rue Monge werd aangelegd. Al die tijd was hij onder de grond bewaard gebleven. Hij stamt uit de 2e eeuw, toen er gladiatorengevechten en theatervoorstellingen in werden gehouden. Er was plaats voo 16.000 mensen. De kooien van de dieren zie je nog achter het toneel.
De arena is een van de twee restanten van het Romeinse verleden van Parijs (de andere zijn de thermen van Cluny). Nu is het een speelplaats voor de buurt met een jeu-de-boules-baan.
Je kunt de Arènes bereiken op drie manieren: via een gangetje in het gebouw rue Monge nr. 47, via de square Capitan en de rue des Arènes en via een gang en een hek in de rue de Navarre.
Assemblée nationale
33 quai d’Orsay
7e arrondissement
metro Assemblée Nationale of Invalides
bus 24, 63, 73, 83, 84, 93, 94
www.assembleenationale.fr
In dit Palais-Bourbon huist de Franse Tweede Kamer. De dochter van Lodewijk XIV, de marquise de Montespan, liet het in 1722 bouwen en haar vader verkocht het in 1764 aan de Prince de Condé, die het verfraaide en het gebouw ernaast erbij trok. In 1807 werd de huidige gevel met zuilen ontworpen in opdracht van Napoléon, die vond dat het moest lijken op de voorkant van de Eglise de la Madeleine aan de overkant van de Seine. Sinds 1827 is het gebouw eigendom van de staat.
Binnen is een aantal prachtige zalen en een gigantische bibliotheek met 1900 werken, waaronder het verslag van het proces van Jeanne d’Arc en het manuscript van de Marseillaise. Delacroix schilderde de voorstellingen van de geschiedenis van de beschaving.
Het aangrenzende hôtel de Lassay op rue de l’Université 128 (aan de achterkant van de Assemblée) is tegenwoordig de ambtswoning van de voorzitter van de Assemblée. Op nr. 130 staat het ministerie van Buitenlandse Zaken, gebouwd in 1845 in eclectistische stijl.
Bekijk de site voor eventuele rondleidingen. Toegang is beperkt.
Ecole nationale supérieure des Beaux-Arts
14 rue Bonaparte
6e arrondissement
metro Saint-Germain-des-Prés
bus 24, 27, 39, 63, 70, 86, 87, 95, 96
tentoonstellingen: ingang 13 quai Malaquais
dinsdag t/m zondag 13-19 uur (alleen tijdens tentoonstellingen)
www.ensba.fr
Beroemde academie voor beeldende kunsten. Schilder Charles Le Brun stichtte de opleiding in 1648 en in de 19e eeuw werden ruimtes aangebouwd. De school beslaat een groot aantal panden tussen de quai Malaquais en de rue Bonaparte. Aan weerszijden van de ingang aan de rue Bonaparte staan de hoofden van schilders Nicolas Poussin en Pierre Paul Puget. In de Hémicycle d’Honneur verbeeldt een muurschildering 75 beroemde kunstenaars van alle tijden, die met elkaar converseren, gemaakt door Paul Delaroche.
Het gebouw is niet toegankelijk voor buitenstaanders, behalve tijdens tentoonstellingen en open dagen.
Collège des Bernardins
20 rue de Poissy
5e arrondissement
metro Cardinal Lemoine of Maubert-Mutualité
bus 24, 47, 63, 67, 86, 87, 89
maandag t/m zaterdag 10-18 uur, zondag 14-18 uur
www.collegedesbernardins.fr
café Table des Bernardins
Dit middeleeuwse gothische gebouw was sinds 1245 een belangrijk theologisch studiecentrum voor monniken in het Quartier Latin. Tijdens de Franse Revolutie werd het een staatsgevangenis en vanaf 1845 was er eerst een brandweerkazerne in gevestigd en daarna een politieschool. Nu is het prachtig gerestaureerd en sinds 2008 is het weer een centrum van religie en cultuur, waar ook concerten, tentoonstellingen en filmvoorstellingen worden georganiseerd.
Alleen het schip en de sacristie zijn te bezichtigen. In het 70 m lange schip staan twee rijen van 32 pilaren die de kruisbogen ondersteunen. Van de oude sacristie uit de 14e eeuw in de kelder zijn nu klasruimtes gemaakt. Achter het gebouw is nog een stuk te zien van de muur van een kerk die bij het collège hoorde.
Je kunt het gebouw bekijken in een virtuele tour.
Bibliothèque nationale François Mitterrand
quai François-Mauriac
13e arrondissement
metro Quai de la Gare of Bibliothèque François-Mitterrand
bus 62, 89, 132
open elke dag (behalve maandag) van 10-19 uur, zondag van 13-19 uur
www.bnf.fr
Een van de Grands Projets van Mitterrand, ontworpen door architect Perrault en in 1996 in gebruik genomen. De bibliotheek bestaat uit vier kolossale gebouwen, elk in de vorm van een opengeslagen boek, waarvan de gevels voornamelijk uit glas bestaan. Elke toren heeft de naam van de collectie die erin is opgeslagen: Tour des Temps (tijd), Tour des Lois (wetten), Tour des Nombres (getallen) en Tour des Lettres (letteren). In het midden ligt een verdiepte tuin met 140 dennen en om de gebouwen heen loopt een esplanade van ipé-hout.
Het gebouw oogstte veel kritiek tijdens en na de bouw. Boeken opslaan in een glazen gebouw is misschien ook niet erg efficiënt. Er staan wel houten, verticaal beweegbare zonneschermen voor de ramen, maar of die afdoende zijn…
Er staan circa 12 miljoen boeken in de bibliotheek, die niet vrij toegankelijk is. Maar je kunt een behoorlijk deel van het gebouw bekijken als je een tentoonstelling bezoekt. Denk eraan dat de houten esplanade spekglad wordt als hij nat is.
Bibliothèque nationale Richelieu
58 rue de Richelieu
2e arrondissement
metro Bourse of Palais Royal
bus 20, 29, 39, 67, 74, 85
open elke dag (behalve maandag) van 10-19 uur, zondag van 12-19 uur (alleen tijdens tentoonstellingen)
www.bnf.fr
In deze bibliotheek, die een heel blok beslaat, worden gespecialiseerde collecties bewaard, zoals manuscripten, prenten en foto’s, kaarten en plattegronden, munten en medailles. De collectie boeken die hier al sinds eeuwen bewaard werden, zijn in 1996 overgebracht naar de nieuwe vestiging François Mitterrand.
De Bibliothèque Nationale begon als Koninklijke Biblotheek van Karel V van Frankrijk in 1368, gesticht in het Louvre, toen nog een kasteel. Onder Lodewijk XIV werd de bibliotheek uitgebreid en in 1720 voor het publiek geopend. In 1868 verhuisde de bibliotheek naar dit gebouw in de rue de Richelieu.
Ook deze bibliotheek is niet zomaar voor het publiek te bezoeken, maar er zijn twee mooie galeries (Mazarine en Mansart) die je kunt bekijken als er een tentoonstelling is. Je kunt ook even binnenlopen en door het glas van een deur de prachtige bibliotheek bekijken.
Je kunt de bibliotheek ook zien in een virtuele tour.
Bourse de Paris – Palais Brongniart
rue Vivienne
2e arrondissement
metro Bourse
www.palaisbrogniart.com
Van 1808 tot 1987 zetelde de beurs van Parijs in dit gebouw, het Palais Brongniart, vernoemd naar zijn architect. Napoléon gaf opdracht voor de bouw. Om het gebouw is een rij van 64 korintische zuilen van 10 meter lang.
Het gebouw werd sinds 1987 alleen gebruikt voor seminars, conferenties en recepties. Het is in 2012 grondig verbouwd en heeft nu zalen voor vergaderingen en partijen en tentoonstellingsruimten.
Cirque d’Hiver-Bouglione
110 rue Amelot
11e arrondissement
metro Filles du Calvaire
bus 20, 65, 96
www.cirquedhiver.com
Gebouwd in 1852 als Cirque Napoléon door architect Jacques Hittorf. Hij bouwde het ronde gebouw in opdracht van de directeur van het Cirque d´Eté dat toen in de tuinen van de Champs-Elysées stond. In die tijd konden er nog 4000 mensen in het circus, door de huidige veiligheidsregels kunnen er nu nog maar 1650 bezoekers in. De zaal bestaat uit een veelhoek met twintig hoeken en heeft een diameter van 41 meter.
In 1907 werd het gebouw een bioscoop tot 1923, waarna het weer als circus gebruikt werd. Vanaf 1934 tot nu is de circusfamilie Bouglione de eigenaar. In de tijd voor de Tweede Wereldoorlog traden hier wereldberoemde clowns op zoals de gebroerders Fratelli en Achille Zavatta.
Je kunt het gebouw alleen van binnen bezoeken tijdens een voorstelling.
Cité Universitaire
61 boulevard Jourdan
14e arrondissement
metro Cité Universitaire
bus 21, 67, 88, tram T3
open 7-22 uur
www.ciup.fr
Mooi ruim park met 38 gebouwen waar sinds 1925 5600 studenten wonen van allerlei nationaliteiten. De Cité is opgezet als middel om de uitwisseling van studenten te bevorderen en daarmee de wereldvrede. Elk gebouw is (tussen 1924 en 1969) door een bepaald land in zijn eigen stijl gebouwd.
Wat architectuur betreft springen enkele gebouwen eruit. Bijvoorbeeld die van Brazilië (Lucio Costa, 1954), Japan (Pierre Sardou, 1929), Zwitserland (Le Corbusier, 1933) en Nederland (Willem Dudok, 1938). Je kunt het park helemaal doorlopen langs alle gebouwen.
Het Collège Néerlandais van Dudok staat in Frankrijk op de lijst van beschermde monumenten. Van 2012 tot 2016 is het grondig verbouwd.
+Conciergerie
2 boulevard du Palais
1e arrondissement
metro Châtelet, Cité of Saint-Michel
bus 21, 24, 27, 38, 58, 81, 85
open elke dag van 9.30-18.00 uur
www.congiergerie.monuments-nationaux.fr
Gedeelte van het voormalige Palais de la Cité aan de Seine uit de 14e eeuw, aanvankelijk gebouwd als verblijf voor de Franse koningen, later vooral bekend om zijn gevangenissen. Al sinds de middeleeuwen wordt het fort gebruikt om mensen vast te zetten. Aan het eind van de 14e eeuw verruilde koning Charles V de Conciergerie voor het Louvre en het Château de Vincennes en veranderde het paleis in een gevangenis.
De Conciergerie was berucht tijdens de Franse Revolutie (1789-1799), toen vele hooggeplaatste Parijzenaars hier wachtten op de guillotine: Marie-Antoinette, Madame du Barry, generaal Hoche, Robespierre. Buiten staat op de hoek de Tour de l’Horloge, de eerste openbare klok in Parijs.
Bij het Palais de la Cité hoorde vroeger ook de Sainte Chapelle en het huidige Palais de Justice. Boek hier alvast je tickets, zodat je niet in de rij hoeft te wachten.
École Militaire
1 place Joffre
7e arrondissement
metro Ecole Militaire
bus 28, 80, 82, 87, 92
niet open voor bezoekers
Ecole Militaire
De Ecole Militaire is tussen 1751 en 1768 gebouwd in klassieke stijl door architect Gabriel in opdracht van Lodewijk XV. De school was bedoeld als trainingsschool voor officieren uit verarmde families. Ook Napoleon heeft hier in 1784 zijn opleiding gevolgd.
Het gebouw bestaat uit een centraal deel met acht rijk versierde korintische zuilen met daarachter de chapelle Saint-Louis, die een vierkante koepel heeft. In de gevel aan de kant van de Champ de Mars zijn vier standbeelden verwerkt die de Kracht, de Vrede, Frankrijk en de Overwinning symboliseren. Het beeld van de Overwinning lijkt op Lodewijk XV, gekleed in antiek gewaad. Aan de achterkant ligt de Cour d’Honneur. Aan de voorkant staat een standbeeld van Maréchal Joffre. Op het Champ de Mars werden vroeger de exercities gehouden.
Eiffeltoren
Champ de Mars
7e arrondissement
metro Bir Hakeim, Trocadéro of Ecole Militaire
bus 42, 69, 72, 82, 87
open elke dag, ook ‘s avonds, tijden afhankelijk van het seizoen en of je met de lift of de trap naar boven gaat (raadpleeg de site), van tevoren reserveren kan via de website
www.toureiffel.paris
Geen bekender symbool van Parijs dan de Eiffeltoren, gebouwd door Gustave Eiffel voor de wereldtentoonstelling in 1889 en als herdenking van de 100 jaar daarvoor begonnen Franse Revolutie. Het is de meest bezochte attractie in Parijs, hoewel hij destijds maar was gebouwd voor een paar jaar. Velen wilden hem afbreken, maar toen er radio kwam om boodschappen te versturen bleek de toren handig voor de antennes. De gietijzeren constructie is adembenemend. Hij staat op betonnen poten en is 300 meter hoog. De eerste etage komt tot 57 m hoog, de tweede tot 115 m en de hoogste ligt op 276 m. Er gaan 2 liften op en neer naar de 3 etages.
Het enige nadeel van de Eiffeltoren is dat het er zo druk is (rond 7 miljoen bezoekers per jaar). Twee uur in de rij staan is niks bijzonders. Je zou dat kunnen ondervangen door een tafeltje te reserveren in een van de twee restaurants, dan hoef je niet in de rij te staan voor de lift. En dan: je hóeft er niet op. Van een afstand kijken naar de Eiffeltoren is ook een belevenis: de aanblik vanaf het terras van het Palais de Chaillot, vanaf de Ecole Militaire, de Pont de Bir Hakeim. Ook het schouwspel vanaf de onderkant tussen de vier poten naar boven is niet te versmaden. Wil je een echt spectaculair uitzicht op de Eiffeltoren, ga dan met de metro naar station Trocadéro, loop achter het Palais de Chaillot om naar de Esplanade en kijk naar links.
Wil je toch naar boven, zorg dan dat je in de goede rij staat: er is er een voor de lift (naar de 1e, 2e en 3e etage) en een voor de trap (t/m de 2e etage, vandaar is er naar de 3e etage alleen een lift). De eerste twee etages zijn hoog genoeg voor een schitterend uitzicht, en zo kun je ook de stad beneden nog onderscheiden. De 3e etage is alleen aan te raden bij helder weer en voor mensen zonder hoogtevrees. Met de trap gaan is trouwens wel zo leuk, je kunt uitrusten wanneer je wilt en er staan overal bordjes met informatie over de geschiedenis van de toren.
‘s Avonds is de toren prachtig verlicht. Bovendien knipperen na zonsondergang op elk heel uur tot 2.00 uur (‘s winters 1.00 uur) duizenden lichtjes gedurende 10 minuten. Ook wordt de omgeving verlicht door twee lichtstralen die tot 80 km ver te zien zijn.
Om lang in de rij staan te vermijden, kun je het beste je tickets online kopen. Lijkt het u leuk om te dineren in de Eiffeltoren, dan is het wel aan te raden om van te voren te reserveren. Het uitzicht zal betoverend zijn.
Een punt van aandacht is dat het niet meer zo eenvoudig is om onder de Eiffeltoren te kunnen komen. De toren is omgeven door een plastic muur. De ingang bevindt zich hier aan de linkerkant. Ook is er tegenwoordig een tassencontrole. Houdt hier rekening mee als je van plan bent om de toren te bezoeken!
Fondation Le Corbusier
8-10 square du Docteur Blanche
16e arrondissement
metro Jasmin of Michel-Ange-Auteuil
bus 52
open maandag van 13.30-18 uur, dinsdag t/m zaterdag 10-18 uur
www.fondationlecorbusier.fr
Vooruitstrevend, modern huis, in 1925 gebouwd door Le Corbusier voor kunsthandelaar La Roche en Corbusiers broer Albert Jeanneret. Alleen de Villa La Roche is te bezichtigen; in het huis ernaast van Albert Jeanneret is de Fondation gevestigd.
Het gebouw en het interieur zijn na ruim 80 jaar nog steeds modern. De buitenkant van de villa is witgepleisterd, de wanden binnen hebben zachte tinten. Omdat de palen het plafond dragen, konden de tussenmuren op elke gewenste plaats gezet worden. Verder zijn de ramen breed en er leidt een oplopende baan naar de bibliotheekruimte. De chaise longue van Le Corbusier uit 1929 staat op de overloop.
Grande Arche de la Défense
1 parvis de la Défense
metro La Défense-Grande Arche
bus 73, 141, 158, 159, tram T2
open 10-20 uur (april-augustus), 10-19 uur (september-maart)
www.grandearche.com
Moderne tegenhanger van de Arc de Triomphe in de zakenwijk La Défense, net buiten Parijs. De Arche vormt het eindpunt van een historische lijn die dwars door Parijs loopt: vanaf het Louvre over de Place de la Concorde en de Arc de Triomphe naar La Défense (la Grande Axe). Als je bovenop het gebouw staat kun je trouwens goed zien dat de Grande Arche niet precies in lijn staat. Sommigen geven als reden daarvoor op dat de architect dat mooi vond; anderen zeggen dat de pijlers iets uit het lood staan vanwege de tunnels van de Autoroute en de metro die onder de Arche door lopen. Tickets zijn hier verkrijgbaar.
Het bijna vierkante gebouw is ontworpen door de Deense architect Otto von Spreckelsen en werd in 1989 geopend, 200 jaar na het begin van de Franse Revolutie. Het gebouw is 110 m hoog en ziet eruit als een uitgeholde kubus. Door de kleur van de marmeren gevel, de stalen constructies en het glas toont het heel licht. Hoewel het 300.000 ton weegt rust het op maar 12 pijlers.
Beneden voor het gebouw is een dak van glasvezel aan ijzeren kabels gespannen, waardoor je het idee krijgt dat er een wolk boven je hoofd hangt.
Hôtel-Dieu
1place du Parvis Notre-Dame/place Jean-Paul II
4e arrondissement
metro Cité of Saint-Michel/Notre-Dame
niet open voor bezoekers (behalve de binnentuin)
Op het Ile de la Cité ten noorden van de place du Parvis Notre-Dame staat dit oudste ziekenhuis van Parijs. Het werd gebouwd in de 12e eeuw, maar toen stond het aan de zuidkant van het plein, dat toen veel kleiner was dan nu.
In de 17e eeuw breidde het ziekenhuis uit naar de linkeroever van de Seine. De Pont au Double had toen een glazen galerij, die dienst deed als wandelpromenade voor de patiënten. Het ziekenhuis nam vanaf het begin iedereen op, zonder onderscheid naar economische of maatschappelijke positie. In 1709 waren er 9000 patiënten, en men stopte vaak twee of drie patiënten in één bed.
In 1772 werden de gebouwen van het oude Hôtel-Dieu door brand verwoest. Het duurde tot 1878 voor een nieuw Hotel-Dieu in Hausmann-stijl werd geopend aan de noordkant van het plein. Er zijn nu plannen om de zieken te verplaatsen naar andere ziekenhuizen en het gebouw een andere functie te geven. Je kunt de rustige binnentuin binnenlopen.
Hôtel de Ville
Place de l’Hôtel de Ville
4e arrondissement
metro Hôtel de Ville
bus 47,67, 70, 72, 74, 75
Voor individuele bezoekers is er een keer per week een rondleiding (in het Frans). Je moet vooraf reserveren bij het Bureau d’Accueil, 29 rue de Rivoli, maandag t/m zaterdag tussen 10 en 19 uur. Bellen kan ook: 00 33 (1) 42 76 43 43.
www.paris.fr
Stadhuis van Parijs in renaissancestijl. Op deze plaats was vanaf de middeleeuwen een kleine haven in de Seine. De ‘marchands de l’eau’ waren handelaars die van de koningen het recht kregen om toezicht uit te oefenen op de handel en het scheepsverkeer op de Seine. Het centrum lag op de place de Grève, tegenwoordig place de l’Hôtel de Ville, waar de boten aanlegden om te laden en te lossen. Etienne Marcel, de toezichthouder van de handelaars, vestigde in 1357 zijn administratie in het eerste hôtel de ville. In 1628 werd een nieuw renaissancistisch stadhuis gebouwd door de Italiaanse architect Le Boccador.
Het plein werd een ontmoetingsplaats voor werklozen en stakers (grève betekent ‘staking’, maar ook ‘zandige oever’) en bovendien een plaats voor feesten en talloze executies met duizenden toeschouwers. Velen werden hier vermoord, verbrand, gevierendeeld, onthoofd of opgehangen. Tijdens de Franse Revolutie was het plein een belangrijk politiek centrum. Hier hielden Robespierre, Marat en Danton hun redevoeringen. In 1871 brandde het gebouw af tijdens de Commune en werd het huidige, grotere stadhuis op dezelfde plaats gebouwd.
De buitenkant van het gebouw is versierd met torentjes en beelden. Aan de voorkant zijn nissen met standbeelden van beroemde Parijzenaars zoals Voltaire, Molière, Richelieu en Delacroix, aan de zijkant staan beroemde dames als madame de Staël, madame de Sévigné en Georges Sand. Aan de voorkant van het gebouw zie je het enige onderdeel van het vorige gebouw, de klok, die onbeschadigd uit de brand in 1871 tevoorschijn kwam.
Van binnen zijn prachtige zalen en gangen in bombastische stijl met veel marmer, bladgoud, muurschilderingen, Baccarat-kristal en standbeelden. De Salle des Fêtes heeft een opvallend interieur en deze zaal en de aangrenzende zalen worden dan ook gebruikt voor feesten en recepties van de burgemeester van Parijs voor buitenlandse gasten op staatsbezoek.
Sinds 1982 is de place de l’Hotel de Ville autovrij en is het plein een verzamelplaats geworden van Parijzenaars bij allerlei evenementen en gebeurtenissen. In de winter kun je er schaatsen.
Je kunt het gebouw bekijken in een virtuele tour.
Institut de France
213 quai de Conti
6e arrondissement
metro Louvre-Rivoli, Pont Neuf, Odéon of Saint-Germain-des-Prés
bus 21, 24, 25, 58, 69, 70, 72
bezoek alleen met gids op zaterdag, zondag en feestdagen (reserveren verplicht)
www.institut-de-france.fr
Het wetenschapsinstituut Institut de France werd in 1795 opgericht en omvat vijf académies, waaronder de beroemde Académie française. De vier andere zijn de Académie des Inscriptions en des belles-lettres, de Académie des Sciences, de Académie des Beaux-Arts en de Académie des Sciences morales et politiques. Het gebouw werd in 1661 gesticht op verzoek van kardinaal Mazarin als Collège des Quatres Nations. In dat gebouw vestigde zich in 1805 het Institut de France, dat tot dan toe in het Louvre huisde.
Het Institut geldt als een uiterst gezaghebbend orgaan van wetenschap. Lidmaatschap van een van de Académies is voor het leven en het is een grote eer om als lid benoemd te worden. Pas in 1980 verscheen de eerste vrouw, schrijfster Marguérite Yourcenar. Voor haar waren al vele beroemdheden lid. Sommigen werden echter geweigerd vanwege hun vooruitstrevende ideeën, waaronder Balzac en Zola. Descartes, Malraux en de Gaulle bedankten zelf voor de eer. Beroemde leden van de Académie des Beaux-Arts waren Ingres, Berlioz, Gounod en Delacroix. Tegenwoordig zijn onder meer oud-president Valéry Giscard-d’Estaing en antropoloog en schrijver Claude Levi-Strauss lid van de Académie française.
Het gebouw is opgetrokken in barokstijl en heeft een mooie koepel, waaronder het mausoleum van kardinaal Mazarin staat. Hier houden de leden van de Académies hun bijeenkomsten. Er zijn ook twee grote bibliotheken.
Hôtel en Dôme des Invalides
129 rue de Grenelle
7e arrondissement
metro La Tour-Maubourg, Saint-François-Xavier of Invalides
bus 28, 63, 69, 80, 82, 83, 87, 92, 93
open elke dag (behalve de 1e maandag van de maand), van 10-17 uur (oktober-maart), 10-18 uur (april-september)
www.invalides.org
Dit gebouwencomplex werd gebouwd tussen 1671 en 1676 in opdracht van Lodewijk XIV, die er een verblijf wilde bouwen voor gewonde oorlogsveteranen. Nu is Napoleon de beroemdste Fransman in de crypte onder het koepeldak van de Dôme des Invalides. Zijn lichaam was hier in 1861 heen gebracht vanuit Sint-Helena. De marmeren vloer werd opengebroken om de crypte te maken. In de vloer rond zijn graf zijn namen van Franse veldslagen verwerkt, zoals Austerlitz, Marengo en Iéna. Naast hem liggen de graven van andere beroemde militairen uit de Franse geschiedenis (Vauban, Foch, Duroc, Turenne en Bertrand) en van zijn zoon en twee broers.
Het Hôtel des Invalides heeft een enorme toegangspoort. Op het binnenplein konden de bewoners bij slecht weer wandelen. Eromheen staan galerijen in twee etages met rijen kanonnen. Tegenwoordig wonen er opnieuw oorlogsinvaliden. Ook zijn er drie musea in het gebouw gevestigd: het Musée de l’Armée, het Musée des Plans-reliefs (maquettes en reliëf-kaarten van Franse forten) en het Musée de l’Ordre de la Libération. Tickets zijn hier te verkrijgen.
De Eglise du Dôme, waar de soldaten naar de kerk gingen, is gebouwd door architect Hardouin-Mansart. Zijn standbeeld staat in de Jardin de l’Intendant achter de kerk. Een mooie route naar de Invalides: loop vanaf het Grand Palais aan de overkant van de Seine over de Pont Alexandre III. Vandaar leidt een prachtige esplanade van 500 m lang naar het complex.
Foto: Rien van Zuijlen
Maison de la culture du Japon
101 bis quai Branly
15e arrondissement
metro Bir-Hakeim of Champ de Mars-Tour Eiffel
bus 42, 72, 82
open dinsdag t/m zaterdag van 12-19 uur, donderdag tot 20 uur
voor het bijwonen van de theeceremonie: vooraf reserveren
www.mcjp.asso.fr
Project dat is ontstaan op initiatief van François Mitterrand om de banden tussen Frankrijk en Japan te verstevigen. Het gebouw aan de Seine werd ontworpen door de architecten Masayuki Yamanaka en Kenneth Armstrong en werd in 1997 geopend. Het is een halfrond gebouw met een glazen gevel en een structuur van metaal en het bestaat uit 11 etages, waarvan er 6 zichtbaar zijn.
Maison de la culture du Japon organiseert concerten, films, theater en tentoonstellingen. Ook worden cursussen gegeven in bijvoorbeeld ikebana, kalligrafie, het go-spel en de Japanse taal. Elke woensdag is er een theeceremonie in het theepaviljoen, dat traditioneel Japans is ingericht. Er is ook een winkel met Japanse producten.
Manufacture des Gobelins
42 avenue des Gobelins
13e arrondissement
metro Gobelins
bus 27, 47, 57, 67, 83, 91
Op dinsdag, woensdag en donderdag is er een rondleiding in het Frans om 13 uur (vooraf reserveren bij de FNAC, of kaartjes beperkt te koop vanaf 11 uur bij de Galerie). Zorg ervoor 15 min. van tevoren aanwezig te zijn en geef aan dat je gereserveerd hebt, dan mag je er als eerste in.
www.mobiliernational.culture.gouv.fr
Atelier voor het weven van wandkleden en tapijten, opgericht in de 17e eeuw en nog steeds in bedrijf. De familie Gobelin verfde in dit arrondissement langs de rivier de Bièvre al vanaf de 15e eeuw scharlakenrode wol. Minister Colbert kocht het bedrijf van Gobelin in 1662 en zorgde ervoor dat alle Parijse ateliers die met weven en verven te maken hadden in een atelier werden samengebracht, zodat het een staatsmonopolie kreeg.
De wandtapijten werden vroeger gemaakt om de koninklijke vertrekken te verfraaien en werden ontworpen door kunstenaars als Le Brun, Poussin, Boucher en later zelfs Braque en Picasso. Zij zorgden voor de ‘cartons’, die als voorbeeld dienen voor de wevers.
De hele productie is ook nu nog alleen bestemd voor de verfraaiing van staatsgebouwen zoals ministeries, regeringsgebouwen en ambassades. Op het ogenblik zijn er nog 35 wevers die werken met verschillende technieken: staande ketting (haute lisse), liggende ketting (basse lisse) of een combinatie van beide. De wevers zitten achter 5 m hoge weefgetouwen en werken gedurende 2-3 jaar aan hetzelfde wandkleed.
In het gebouw van de Mobilier national, naast het gebouw van de Gobelins, worden vloerkleden geknoopt en ook oude vloerkleden en meubels gerestaureerd.
Sinds 1826 horen bij de Gobelins ook de Manufacture de la Savonnerie en sinds 1940 de Manufacture de Beauvais, gespecialiseerd in meubelstoffen. In 2007 is na een verbouwing de Galerie des Gobelins geopend, die ruim 30 jaar gesloten was. Het gebouw wordt gebruikt voor tijdelijke exposities.
Mémorial des Martyrs de la Déportation
square de l’Ile de France
4e arrondissement
metro Pont Marie of Maubert-Mutualité
bus 24, 67
elke dag 10-12 uur en 2-19 uur (maart-oktober), 10-12 uur en 2-17 uur (november-februari)
www.cheminsdememoire.gouv.fr/fr/memorial-des-martyrs-de-la-deportation
Gedenkplaats voor alle mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit Frankrijk werden gedeporteerd naar concentratiekampen, onder wie 76.000 Franse joden. Het Mémorial ligt vlak achter de Notre Dame aan de Seine. Je ziet het bijna niet omdat het onder de grond ligt, alleen een muurtje steekt erbovenuit.
Via een smalle trap kom je in een driehoekig binnenplein met een kunstwerk met scherpe uitsteeksels dat prikkeldraad verbeeldt. Door een gang kom je bij een ruimte waar op de muren de namen van de concentratiekampen staan en waar aan het eind de eeuwige vlam brandt. Op de muren weerkaatsen 200.000 kwartssteentjes het licht. Zij verbeelden de mensen die nooit meer terugkwamen.
Mémorial des Martyrs de la Déportation
square de l’Ile de France
4e arrondissement
metro Pont Marie of Maubert-Mutualité
bus 24, 67
elke dag 10-12 uur en 2-19 uur (maart-oktober), 10-12 uur en 2-17 uur (november-februari)
www.cheminsdememoire.gouv.fr/fr/memorial-des-martyrs-de-la-deportation
Gedenkplaats voor alle mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit Frankrijk werden gedeporteerd naar concentratiekampen, onder wie 76.000 Franse joden. Het Mémorial ligt vlak achter de Notre Dame aan de Seine. Je ziet het bijna niet omdat het onder de grond ligt, alleen een muurtje steekt erbovenuit.
Via een smalle trap kom je in een driehoekig binnenplein met een kunstwerk met scherpe uitsteeksels dat prikkeldraad verbeeldt. Door een gang kom je bij een ruimte waar op de muren de namen van de concentratiekampen staan en waar aan het eind de eeuwige vlam brandt. Op de muren weerkaatsen 200.000 kwartssteentjes het licht. Zij verbeelden de mensen die nooit meer terugkwamen.
Notre Dame
6 Parvis Notre-Dame
4e arrondissement
metro Cité en Saint-Michel Notre-Dame
bus 21, 27, 38, 58, 70, 87, 96
tijdelijk gesloten vanwege renovatie na de brand in 2019
In 1163 begon de bouw van de Notre Dame, nadat bisschop Maurice de Sully vond dat de oude kathedraal Saint-Étienne niet groot was. De oude kathedraal weerspiegelde niet de positie die Frankrijk in Europa en werd daarom gesloopt in 1160. De bouw van de Kathedraal duurde bijna een eeuw en staat op het eiland; île de la Cité. Hier zijn in het verleden verschillende huwelijke voltrokken en werd Napoleon benoemd tot keizer.
De kathedraal heeft wat te verduren gehad. De laatste grote schade was in 2019. Bij een brand was het dak in gestort en is bijna alles van het interieur verwoest. Sindsdien wordt de Notre Dame gerestaureerd, maar na bijna vijf jaar restaureren gaat de Notre Dame open voor publiek op 8 december 2024.
Opéra Bastille
Place de la Bastille
12e arrondissement
metro Bastille of Gare de Lyon
bus 20, 29, 65, 69, 76, 86, 87, 91
open alleen voor rondleidingen (van tevoren reserveren)
www.operadeparis.fr
Modern operagebouw op de plaats van het voormalige Gare de la Bastille. Het is het tweede operagebouw van Parijs (naast de Opéra Garnier) en is ontworpen door architect Carlos Ott. Het werd in gebruik genomen in juli 1989.
In het gebouw is veel glas en marmer verwerkt. Op de 7e etage is een foyer met een panoramisch uitzicht. In de grote zaal is plaats voor 2700 mensen, die allemaal onbelemmerd uitzicht hebben op het toneel.
Opéra Garnier
Place de l’Opéra
9e arrondissement
metro Opéra, Chaussée d’Antin of Auber
bus 21, 22, 27, 28, 29, 42, 53, 66, 68, 81, 95
open elke dag van 10-17 uur, ‘s zomers tot 18 uur
rondleiding mogelijk (in het Frans of Engels) op woensdag, zaterdag en zondag
www.operadeparis.fr
De Opéra van architect Charles Garnier was onderdeel van het quartier de l’Opéra, het belangrijkste stadsproject van stadsplanner Hausmann. Het behelsde behalve de Opéra zes nieuwe grote straten en een nieuw station. De bouw van de Opéra duurde 14 jaar (tot 1875) en kostte 33 miljoen francs. Negentig kunstenaars werkten eraan mee. Zij maakten kunstwerken van marmer, brons en steen in verschillende stijlen van classicistisch tot barok. Garnier gebruikte nieuwe bouwtechnologieën, maar die zijn in het gebouw niet te zien want hij heeft ze goed verborgen. Het meertje en de bron die bij het begin van de bouw ontdekt werden, liggen nog steeds onder de kelders.
De Grande Escalier in de hal is een van de kunstwerken van het gebouw. Hij is gemaakt van wit marmer en heeft een balustrade van rood en groen marmer. Andere prachtige onderdelen zijn de Grand Foyer en de Salle de Spectacle, waar Marc Chagall in 1964 het plafond beschilderde. In het midden van die zaal hangt een kristallen kroonluchter die meer dan 8 ton weegt. Het Pavillon de l’Empereur aan de kant van de rue Scribe heeft een eigen oprit, gemaakt voor de keizer die dan direct vanuit zijn rijtuig naar zijn loge kon gaan. De voorgevel is weelderig versierd met beeldhouwwerken.
De avenue de l’Opéra werd in 1955 verbreed, waardoor de trottoirs versmald werden en de mooie rijen kastanjebomen gekapt. Het prachtige gezicht op de Opéra vanuit de avenue was toen weg.
Je kunt zien hoe het gebouw er van binnen uitziet in het Google Art Project.
Musée d’Orsay
1 rue de la Légion d’Honneur (quai d’Orsay)
7e arrondissement
metro Solférino
bus 24, 63, 68, 69, 73, 83, 84, 94
dinsdag t/m zondag 9.30-18 uur, donderdag tot 21.45 uur
www.musee-orsay.fr
Het gebouw van dit museum staat op de plaats van het voormalige Palais d’Orsay, gebouwd in 1838. Tijdens de opstand van de Commune in 1871 brandde het paleis samen met de hele buurt af.
In 1897 begon men hier met de bouw van het Gare d’Orléans, dat qua uiterlijk goed moest passen bij het Louvre aan de overkant en het Hôtel Salm ernaast. Architect was Victor Laloux. Het station werd in 1900 geopend voor de Wereldtentoonstelling. Het heeft slechts kort dienst gedaan als station, want vanaf 1939 bleken de perrons al te kort voor de nieuwe lange treinen. Tickets zijn hier beschikbaar.
Het gebouw diende tot 1973 voor verschillende doeleinden, onder meer als opvangcentrum voor Franse krijgsgevangenen na de Tweede Wereldoorlog en als filmdecor. De film Het proces van Orson Welles naar het boek van Franz Kafka werd hier opgenomen. Sinds 1986 is het Musée d’Orsay in het gebouw ondergebracht.
La Pagode
57 bis rue de Babylone
7e arrondissement
metro Saint-François-Xavier
bus 82, 92, 87
Bijzondere bioscoop in de vorm van een Japanse tempel. De Pagode is gebouwd in 1895 door architect Alexandre Marcel in opdracht van directeur Morin van warenhuis Le Bon Marché. Hij wilde een mooi cadeau voor zijn vrouw en bedacht dat dit een aardig gebouw voor haar zou zijn om bals en grote feesten met een oriëntaals thema te organiseren.
In 1931 werd het bouwwerk een bioscoop. Nu draaien er meestal art-films, vaak in originele versie. In de grote zaal zijn het plafond en de wanden kunstig bewerkt in oosterse stijl. Er is een theesalon in de Japanse tuin.
Palais de Chaillot
Place du Trocadéro et du 11 Novembre
16e arrondissement
metro Trocadéro
bus 72, 82
Twee gebogen neoclassicistische gebouwen met in het midden een esplanade met fantastisch uitzicht op de tuinen van het Palais, de Tour Eiffel, het Champ de Mars en de Ecole Militaire. Vanaf de Esplanade des Droits de l’Homme in het midden dalen trappen af naar de Jardin du Trocadéro met een lange vijver met spectaculaire fonteinen die bij donker verlicht zijn. Ze zijn ontworpen voor de wereldtentoonstelling van 1937.
Het gebouw dateert van 1939 en is ontworpen door de architecten Boileau, Azéma en Carlu. Het verving het Palais du Trocadéro uit 1878, een paleis in Spaans-Moorse stijl, gebouwd voor de Wereldtentoonstelling in 1878.
Napoleon wilde op deze heuvel van Chaillot (een voormalig dorp) ooit een paleis bouwen voor zijn zoon, de koning van Rome, maar dat kwam er niet van na de verloren slag bij Waterloo. In 1948 werden hier door de Verenigde Naties de universele rechten van de mens vastgesteld.
In het Palais de Chaillot zijn het Musée de la Marine en de Cité de l’Architecture et du Patrimoine gevestigd. Ook huist onder het terras het Théâtre national du Chaillot en onder het gebouw de CinéAqua.
Wil je een echt spectaculair uitzicht zien op de Eiffeltoren, ga dan met de metro naar station Trocadéro, loop achter het Palais de Chaillot om naar de Esplanade en kijk naar links.
Palais de l’Elysée
55 rue du Faubourg-Saint-Honoré
8e arrondissement
metro Champs-Elysées-Clemenceau of Concorde
bus 52, 92, 53
niet open voor bezoekers
www.elysee.fr
In 1722 gebouwd in klassieke stijl door architect Mollet voor de comte d’Evreux. Na hem woonden of logeerden er onder meer madame de Pompadour, de duchesse de Bourbon, koning Lodewijk XV, keizer Napoleon (die er in 1815 zijn abdicatie tekende) en keizerin Joséphine, koning Louis-Napoléon, tsaar Alexander en keizer Franz-Joseph van Oostenrijk. De duchesse de Bourbon gaf het de naam Elysée, naar de avenue des Champs-Elysées die toen al bestond, maar waar nog weinig bebouwing was. Vanaf 1874 is het de officiële residentie van de Franse presidenten. President Mac Mahon was de eerste die er ging wonen, sinds 2012 woont hier president François Hollande.
In de oostelijke vleugel van het Elysée liggen de appartementen van de president, die zijn werkkamer heeft in de Salon Doré. De ministerraad vergadert in de Salon Murat en de officiële ontvangsten worden gehouden in de Salle des Fêtes en de Jardin d’Hiver. In de Vestibule d’Honneur ontvangt de president bij staatsbezoeken zijn gasten.
In de tuin staan 100 soorten rozen en 30 soorten rhododendrons en elk jaar worden 20.000 bloembollen geplant. In deze tuin geeft de president elk jaar een receptie op 14 juli. Je kunt deze tuin bezoeken op de laatste zondag van de maand tussen 12 en 17 uur (oktober t/m maart) of tussen 13 en 19 uur (april t/m september).
Het gebouw is niet te bezichtigen, maar je kunt zien hoe het er van binnen uitziet in een virtuele tour.
Palais d’Iéna
9 place d’Iéna
16e arrondissement
metro Iéna of Boissière
bus 32, 63, 82
alleen open tijdens tentoonstellingen
www.lecese.fr
Het Palais d’Iéna is in 1937 gebouwd naar een ontwerp van architect Auguste Perret, gespecialiseerd in gewapend beton. Het werd in gedeelten afgebouwd, de rotonde werd pas in 1943 voltooid en de tweede vleugel aan de Avenue du Président-Wilson was in 1960 klaar.
Het gebouw was bedoeld als museum. Een jaar of tien heeft hier het Musée national des Travaux Publics in gezeten. Sinds 1959 is het de zetel van de Franse SER, de Conseil Economique et social. Onder de mooie glazen rotonde wordt vergaderd.
Palais de Justice
4 boulevard du Palais (ingang Cour de Mai, links van het hek)
1e arrondissement
metro Châtelet, Cité of Saint-Michel
bus 21, 38, 47, 85, 96
www.ca-paris.justice.fr
Gebouwencomplex van het Franse gerechtshof langs de Seine op een groot deel van het Ile de la Cité. Al in de Romeinse tijd was dit een bestuurlijk centrum. Daarna werd het in de middeleeuwen een koninklijk paleis en in de 13e eeuw liet Lodewijk IX (de Heilige) op de binnenplaats de Sainte Chapelle bouwen. In de 14e eeuw werd de Conciergerie eraan toegevoegd.
Vanaf 1358 gingen de koningen elders wonen en werd het paleis de zetel van het parlement, het hoogste gerechtshof van het toenmalige Frankrijk. Tijdens de Franse Revolutie werden hier 2600 mensen veroordeeld tot de guillotine en ook na hen hebben hier beroemde Fransen terechtgestaan, waaronder Sarah Bernardt en Emile Zola.
De verschillende delen van het paleis hebben een naam die herinnert aan hun vroegere historische of juridische betekenis. In de galerie Marchande werd allerlei koopwaar aangeboden aan juristen. De Salle des Pas-Perdus op de eerste etage bestaat uit twee ruimtes. In een ervan, de Chambre Dorée met een prachtig caissonplafond, woonde ooit Lodewijk de Heilige.
De huidige gevel aan de place Dauphine en de nieuwe vleugel aan de quai des Orfèvres dateren van de laatste verbouwing, die in 1914 klaar was.
Er zijn sinds een aantal jaren plannen om een modern Palais de Justice te bouwen in Tolbiac-Halle Freyssinet in het 13e arrondissement.
Het Palais de Justice is vrij te bezoeken, in principe ook de zittingen. Je kunt ook virtueel een kijkje nemen.
Palais du Luxembourg
15 rue de Vaugirard
6e arrondissement
metro Luxembourg
Te bezoeken door groepen: maandag, vrijdag en zaterdag, op afspraak, tel. 01.42.34.20.60
Te bezoeken door individuele bezoekers: een zaterdag per maand, van 10.30-14.30 uur, aanmelden op visites-conferences@monuments-nationaux.frwww.senat.fr
Paleis gebouwd door Salomon de Brosse in opdracht van Maria de’ Médici (1613) nadat haar echtgenoot Hendrik IV vermoord was en zij niet meer in het Louvrepaleis wilde wonen. Het paleis moest lijken op het Palazzo Pitti in Florence waar ze geboren was. In het paleis hingen 24 schilderijen die Rubens maakte van Maria de’ Medici in verschillende perioden van haar leven. Ze heeft er maar 6 jaar gewoond.
Tijdens de Franse Revolutie werd het gebouw als gevangenis gebruikt voor de betere standen. Ongeveer 800 mensen zijn hier gevangen gezet, van wie een derde veroordeeld werd tot de guillotine. Sinds 1852 zetelt de Sénat erin, de Eerste Kamer van het Franse parlement. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het hoofdkwartier van de Luftwaffe erin gevestigd.
De interieurs zijn in neogotische stijl, het plafond in de bibliotheek is geschilderd door Delacroix.
Je kunt het gebouw van binnen bekijken in een virtuele tour.
Of bekijk de diavoorstelling van het interieur.
+Palais Royal
6 rue de Montpensier
1e arrondissement
metro Palais-Royal
bus 21, 27, 39, 48, 69, 72, 76, 81, 95
het gebouw is niet open voor bezoekers, de tuin wel
Gebouwd als Palais Cardinale in de 17e eeuw voor kardinaal Richelieu en ontworpen door architect Lemercier. Later, toen Lodewijk XIV er een tijdje woonde, kreeg het de naam Palais Royal. Toen Philippe, de 5e Duc d’Orléans, het paleis in de 18e eeuw overnam, zat hij diep in de schulden. Daarom liet hij de arcaden bouwen met winkels die hij verhuurde. Ook gokhuizen en bordelen vestigden zich hier, het werd een centrum van feesten, uitspattingen en complotten. Maar ook was het een ontmoetingsplaats voor intellectuelen zoals Balzac en Diderot, met druk bezochte theaters en cafés waar gediscussieerd werd over nieuwe revolutionaire ideeën. In de 19e eeuw was het Palais-Royal het toneel van vele duels tussen monarchisten, aanhangers van Bonaparte en liberalen.
Tegenwoordig biedt het Palais Royal onderdak aan de Conseil d’Etat (de Franse Raad van State), het ministerie van Cultuur en de Comédie française. Onder de arcaden zijn aardige winkeltjes gevestigd, bijvoorbeeld een winkel met tinnen soldaatjes, een winkel in tweedehands kleding van bekende couturiers en een mooie Japanse boutique van parfumhuis Serge Lutens.
De tuinen werden al door Richelieu aangelegd, maar door Philippe d’Orléans verkleind. Hier heerst rust en kalmte. Rijen linden omsluiten de tuinen, er zijn bankjes en er is het kunstwerk Les deux plateaux van Daniel Buren uit 1985, een serie moderne zuilen in wit en zwart marmer. Het kunstwerk is in 2010 gerestaureerd.
Je kunt het gebouw van binnen en van buiten bekijken in een virtuele tour.
Palais des Tuileries
Weliswaar geen bestaand paleis, maar wel een beroemd paleis. Bovendien bestaat er een kans dat het in zijn oorspronkelijke vorm herbouwd wordt.
Het palais des Tuileries was ooit de afsluiting in het westen van het Louvre-complex vóór de Arc de Triomphe du Carrousel. Catherine de’ Medici liet het paleis bouwen na de dood van haar man Hendrik II. Ook Lodewijk XIV heeft er een tijd gewoond toen Versailles gebouwd werd. Toen hij er vertrok was het een tijd onbewoond en werd het als theater gebruikt. Tijdens de Franse Revolutie werd Lodewijk XVI gedwongen Versailles te verlaten en hier te komen wonen. Na de revolutie werd het de residentie keizer Napoleon. Hij liet het paleis aan het Louvre vast bouwen. Ook na hem hadden zijn opvolgers hier hun woonplaats.
Het interieur van het paleis was rijk en overvloedig. De beste architecten, ontwerpers en meubelmakers hebben eraan gewerkt. Vooral de vertrekken van keizerin Joséphine en later van keizerin Marie-Louise waren rijk versierd en gemeubileerd. Ook tijdens de Second Empire ging men door het paleis te verfraaien en te verbouwen.
Tijdens de Commune van 1870 ging het echter mis. Twaalf mannen van de Commune staken op 23 mei de brand in het paleis met behulp van petroleum, teer en terpentine. De brand besloeg het hele gebouw en het duurde 48 uur voor men de brand meester was. Na de brand stond het gebouw elf jaar ongebruikt zonder dat enige actie voor renovatie werd ondernomen. Ten slotte besloot de toenmalige regering het paleis niet te restaureren. In 1883 werd het hele paleis gesloopt, ondanks protesten van onder meer Hausmann en een aantal vooraanstaande kunstenaars en architecten.
Sinds 2003 is er in Frankrijk een commissie die ijvert voor herbouw van het paleis en reconstructie ervan bestudeert. Daar is een aantal redenen voor. Ten eerste eindigde toen het paleis nog bestond de zichtlijn vanaf de Champs-Elýsées bij het Paleis. Nu eindigt hij bij de Arc de Triomphe du Carrousel in een lege ruimte. Het Louvre hoort eigenlijk niet bij die zichtlijn, omdat het niet precies op die as ligt. Ten tweede zou het Louvre, dat kampt met ruimtegebrek, uit kunnen breiden naar het paleis. Daar komt bij dat al het meubilair en de schilderijen uit het paleis bewaard zijn gebleven, omdat die al uit het paleis verwijderd waren bij het begin van de Frans-Pruisische oorlog in 1870. Die zouden in het nieuwe gedeelte van het Louvre een plaats kunnen krijgen. Tot slot vindt de commissie dat het voor het geschiedenisbesef van de Fransen goed is dat zo’n gebouw, waarin zoveel koningen en andere staatshoofden hebben gewoond die een rol speelden in de Franse geschiedenis, opnieuw te zien is.
Meer informatie over herbouw op www.tuileries.org
+Panthéon
place du Panthéon
5e arrondissement
metro Maubert-Mutualité of Cardinal Lemoine
bus 21, 27, 38, 82, 84, 85, 89
open elke dag 10-18 uur, (van 1 april tot 30 september tot 18.30 uur). De Dôme is alleen te zien tijdens een rondleiding (april-oktober).
www.pantheon.monuments-nationaux.fr
Oorspronkelijk als kerk bedoeld bouwwerk van architect Soufflot, waarvan de bouw duurde van 1758 tot 1812. In 1744 had Lodewijk XV aan Sint Geneviève, de beschermheilige van Parijs, beloofd een kerk te stichten als hij zou genezen van een ernstige ziekte. Behalve als kerk heeft het gebouw gediend als necropolis, hoofdkwartier van de Commune en erebegraafplaats. Sinds de Franse Revolutie van 1791 is het een nationaal monument. Nu rusten in de crypte de overblijfselen van veel beroemde Fransen, waaronder de schrijvers Voltaire, Zola, Rousseau en Victor Hugo, natuurkundigen Pierre en Marie Curie, de socialist Jean Jaurès en verzetsstrijder Jean Moulin. Hier kan je alvast je tickets boeken, zodat je niet in de rij hoeft te wachten.
Het neoclassicistische gebouw staat op de Montagne Sainte-Geneviève en heeft de vorm van een Grieks kruis met erboven een koepel die met ijzer versterkt is. Soufflots voorbeelden waren Saint Paul’s Cathedral in Londen en de Sint Pieter in Rome. Van het Pantheon in Rome keek hij het voorportaal af.
Rond de driedelige koepel loopt een gaanderij vanwaar je een mooi uitzicht over Parijs hebt. (De koepel is wegens werkzaamheden gesloten t/m april 2014.)
In de crypte die onder het hele gebouw doorloopt staan galerijen met de graven van de 73 ‘grands hommes’. In het Panthéon kun je bovendien de Slinger van Foucault bekijken, die de draaiing van de aarde bewijst in een volledig afgesloten ruimte, zonder zicht op de zon en de sterren.
Petit Palais
avenue Winston Churchill
8e arrondissement
metro Champs-Elysées-Clemenceau
bus 42, 72, 73, 80, 93
open 10-18 uur behalve maandag, donderdag tot 20 uur als er exposities zijn
www.petitpalais.paris.fr
Gebouwd in 1900 als musée des Beaux Arts door Charles Girault voor de Wereldtentoonstelling. In 2006 is het uitgebreid verbouwd, zowel binnen en buiten (gevel en tuin). De collectie omvat kunstwerken en decoratie vanaf de oudheid tot nu, met de nadruk op de 19e en 20e eeuw.
Het gebouw was in 1900 onderdeel van een bouwcomplex dat ook het Grand Palais en de Pont Alexandre III omvatte. Het heeft een 240 meter lange neoclassisistische façade met 20 meter hoge ionische zuilen en veel smeedijzerwerk in art-nouveau-stijl.
La Salpêtrière
47 boulevard de l’Hôpital
13e arrondissement
metro Austerlitz
bus 57, 91
La Salpêtrière
Gebouwd in de tijd van Lodewijk XIII als een buskruitfabriek (waarvoor je salpeter nodig hebt). Vanaf 1656 werd het gebouw in gebruik genomen als instelling voor vrouwen waar armen, zwervers, bedelaars en geesteszieken naartoe werden gebracht als ze van de straat waren gehaald. Het werd een grote ellende, zeker toen het in 1680 ook een gevangenis werd voor opgepakte prostituees. Iedereen vocht met elkaar, niemand werd behandeld en de hygiëne was hemelschreiend. De geesteszieken zaten vastgeklonken aan de wanden van hun cel en ratten hadden vrij spel. In de 18e eeuw werd La Salpêtrière gebruikt als wachtkamer voor deportatie van mensen naar Canada en de Verenigde Staten.
In het begin van de 19e eeuw veranderde de situatie doordat de psychiatrische patiënten vanaf die tijd behandeld werden voor hun ziekten. Door zenuwarts Charcot ging er een andere wind waaien en aan het eind van de 19e eeuw was La Salpetrière wereldberoemd als psychiatrisch ziekenhuis. Charcot wordt nu beschouwd als de grondlegger van de moderne neurologie.
Architect Le Vau ontwierp een geometrisch gevormd gebouw rond een vierkante binnenplaats. De kapel Saint-Denis heeft een sierlijke ingang met ionische arcaden, een portaal met prachtig houtsnijwerk en een koepel. De gevel van het gebouw lijkt op die van het Hôtel des Invalides. Tegenwoordig is het ziekenhuis gefuseerd met het Pitié-ziekenhuis.
La Sorbonne
47 rue des Ecoles
5e arrondissement
metro Cluny-la-Sorbonne, Odéon of Luxembourg
bus 38, 63, 82, 86, 87
niet van binnen te bezoeken, behalve de kapel tijdens tentoonstellingen
Sorbonne
Gebouw van de internationaal beroemde universiteit van Parijs, gesticht in 1221 voor 16 arme jongens die theologie wilden studeren. In het begin zwierven de studenten voor hun colleges theologie van de Saint-Julien-le-Pauvre naar het klooster aan de rue Saint-Jacques of zelfs naar buiten op de place Maubert. Ook in die tijd veroorzaakten studenten overigens al rellen over politieke of godsdienstige kwesties; straten moesten zelfs met kettingen worden afgesloten om de protesten te stoppen. Maar het onderwijs was eersteklas: veel beroemde theologen en denkers kwamen er lesgeven.
In 1253 werd het eerste permanente gebouw gesticht (nu aan de rue Sommerand) door Robert de Sorbon. Het werd La Sorbonne gedoopt naar de geboorteplaats van de stichter.
François I stichtte in 1529 een tegenhanger van de theologische faculteit, het Collège de France, waar de humanistische ideeën van de Renaissance werden onderwezen. Hier werd les gegeven in Latijn, Hebreeuws en Grieks, maar ook voor het eerst in het Frans. Het Collège is nu nog steeds onafhankelijk van de Sorbonne.
In 1625 bouwde Lemercier in opdracht van Richelieu de kapel, die later tijdens de Revolutie zwaar werd beschadigd. De graftombe van Richelieu is erin te bezichtigen, tenminste als de kapel open is voor een tentoonstelling.
Aan het eind van de de 19e eeuw werd de Sorbonne door architect Nénot volledig vernieuwd en uitgebreid, onder meer met de faculteiten van wetenschap en letteren. Bij de rellen in 1968 speelden studenten van de Sorbonne een grote rol. Als gevolg van het democratiseringsproces dat toen volgde werden de 5 faculteiten omgezet in 13 interdisciplinaire universiteiten. In 2006 werd een afdeling van de Sorbonne geopend in Abu Dabi.
Nog maar een klein deel van de faculteiten is in het gebouw van de Sorbonne gevestigd. In de jaren zeventig werd de universiteit gesplitst in 13 universiteiten door de hele stad, waarvan sommige nog de naam Sorbonne dragen.
Tour Jean sans Peur
20 rue Etienne Marcel
2e arrondissement
metro Etienne Marcel of Les Halles
bus 29
woensdag, zaterdag, zondag 13.30-18 uur (november-maart), woensdag t/m zondag 13.30-18 uur (april-oktober)
www.tourjeansanspeur.com Toren van 23 meter, gebouwd in 1409 door Jean sans Peur (Jan zonder Vrees), hertog van Bourgogne. Hij bouwde hem naast zijn huis als verdedigingstoren, want hij was verwikkeld in een strijd tussen de Armagnacs (de familie d’Orléans) en de Bourguignons (aanhangers van Jean sans Peur), met als inzet de macht over Frankrijk. Die strijd begon toen hij in 1407 zijn neef Louis d’Orléans had laten vermoorden, de broer van koning Charles VI. Jean sans Peur regeerde Frankrijk van 1409 tot 1413, toen hij zelf vermoord werd.
De toren is het laatste overblijfsel van het Hôtel de Bourgogne, dat ook een woonhuis omvatte. De toren heeft een stenen wenteltrap met een gewelf dat versierd is met plantmotieven. Op de bovenste verdieping zijn nog de gaten te zien waardoor projectielen naar de vijand konden worden gegooid. In het gebouw staat een privétoilet, toentertijd een van de eerste wc’s van Parijs.
Tour Montparnasse
33 avenue du Maine
15e arrondissement
metro Montparnasse-Bienvenüe
bus 28, 58, 82, 88, 89, 91, 92, 94
open elke dag van 9.30-23.30 uur (april-september), tot 22.30 uur (oktober-maart), op vrijdag en zaterdag tot 23 uur
www.tourmontparnasse56.com
De Tour Montparnasse is 209 meter hoog en heeft 60 verdiepingen. Het is ontworpen door de architecten Roger Saubot, Eugène Beaudouin, Urbain Cassan en Louis Hoym de Marien.
De Tour Montparnasse zelf is een lelijk jaren-70 gebouw. Maar In 38 seconden ben je met de lift van de begane grond op de 56ste verdieping. Daar is het bezoekerscentrum. Veel informatie is te krijgen door middel van fotogalerijen, interactieve palen, een quiz en een videoclip over Parijs. Nog drie etages hoger (met de trap) kun je bij helder weer van het spectaculaire uitzicht genieten vanaf een gedeeltelijk overdekt terras. Vooral de zonsondergang en de avondverlichting van de stad vormen een mooi spektakel. Er is een café, Le 360 Café, en een restaurant, Ciel de Paris.
Het gebouw was in 1973 de eerste wolkenkrabber van Parijs en is gebouwd op de plaats van het oude Gare Montparnasse. Er was destijds veel kritiek op de toren, omdat die niet in de omgeving zou passen vanwege zijn uiterlijk en hoogte. In de toren verbruikt men evenveel energie als in een stad van 30.000 inwoners.
Tour Saint-Jacques
square de la Tour Saint-Jacques
1e arrondissement
metro Châtelet of Hôtel de Ville
beperkt geopend voor bezoekers
Meer informatie
Toren van 62 m hoog uit de renaissance, gebouwd tussen 1505 en 1525 en het enige overblijfsel van de kerk Saint-Jacques-de-la-Boucherie uit de 12e eeuw, waaraan de toren later werd toegevoegd. De kerk was een etappeplaats op weg naar Santiago de Compostella, maar werd in 1802 afgebroken. In 1836 kocht de stad Parijs de toren en restaureerde de vele standbeelden die in de loop der tijd verdwenen waren. De toren doet nu dienst als weerstation.
Het plein waar de toren staat was vroeger een doolhof van donkere straatjes. Nu is het een plein met een parkje dat door Hausmann halverwege de 19e eeuw is aangelegd en waarvoor destijds veel van de oude straatjes gesneuveld zijn.
Omdat de toren flink beschadigd was door invloed van weer en wind en er gevaar dreigde voor de bezoekers van het plein is hij tussen 2006 en 2009 grondig gerestaureerd.
Maison de l’Unesco
7 place de Fontenoy
7e arrondissement
metro Ségur, Ecole Militaire of Cambronne
bus 28, 80
rondleidingen dinsdag t/m vrijdag om 11 uur (in het Frans) en 16 uur (in het Engels), reserveren via visits@unesco.org
www.unesco.org
Het secretariaat van Unesco is gevestigd in dit gebouw dat op 72 palen staat en een Y-vorm heeft. De grond is na de Tweede Wereldoorlog geschonken door de Ecole Militaire, die erachter ligt. De architecten waren Marcel Breuer, Pietro Nervi en Bernard Zehrfuss en het gebouw werd in 1958 geopend.
Aan de bouw hebben veel internationaal bekende kunstenaars meegewerkt: Le Corbusier, Calder, Miró en Henry Moore decoreerden de buitenkant, Appel, Picasso, Lurçat, Matta en Arp verzorgden het interieur. Sommige artiesten werkten belangeloos mee, maar anderen (onder wie Picasso) werden betaald. Een meesterlijk mozaïek uit de 2e eeuw v. Chr. werd geschonken door Tunesië.
De prachtige Japanse tuin (Jardin de la Paix) is ontworpen door de Japanner Nogushi. Een gedeelte van een beeld uit een kerk in Nagasaki na de atoombom in 1945, de Nagasaki Angel, is hier te zien. Rond het gebouw staan kunstwerken van Alexander Calder, Eric Reitzel en Vassilakis Taki.
Château de Versailles
place d’Armes, Versailles
metro RER-C Versailles Rive-Gauche
bus 171 vanaf metro Pont de Sèvres stopt tegenover het kasteel
dinsdag t/m zondag 9-18.30 uur, de tuinen van 8-20.30 uur
www.chateauversailles.fr
Barok kasteel, ooit gebouwd als jachtslot voor Louis XIII en verbouwd en uitgebreid door zijn zoon Louis XIV. Hij maakte er een officiële koninklijke residentie van waar tussen 1682 en 1789 zelfs ook het Hof van Justitie en de regering waren gevestigd. De beste architecten, schilders, beeldhouwers, tuinarchitecten, musici en schrijvers maakten het tot een centrum van kunst en cultuur.
Na de Franse Revolutie begon Louis-Philippe In de 19e eeuw met de restoratie en herinrichting van het kasteel, dat duurde tot in de 20e eeuw. Het hele complex bestaat uit een park, twee tuinen, een paleis, de twee kastelen van Marie-Antoinette, een operazaal en twee museums.
Topattracties zijn de privéverblijven van de koning, de Spiegelzaal, de regeringskantoren, de Trianon-paleizen en de tuinen. Koop kaartjes via internet, dan hoef je niet in de rij te staan voor een kaartje, maar wel voor de veiligheidscontrole.
Tip: Ga eerst (vanf 12 uur) naar het Grand Trianon en het landgoed van Marie-Antoinette en daarna (vanaf ongeveer 4 uur) naar het kasteel. Zo ontwijk je de grote massa’s.
Tickets voor het kasteel zijn hier te verkrijgen. Voor het paleis zelf, zijn de tickets hier verkrijgbaar
+Château de Vincennes
avenue de Paris
94300 Vincennes
12e arrondissement
metro Château de Vincennes
bus 46, 56
10-18.15 uur (april-september), 10
www.chateau-vincennes.fr
Koninklijk kasteel uit de 14e eeuw dat werd gebouwd als verblijfplaats voor koning Charles V, maar later ook gebruikt werd als gevangenis en wapendepot. Er ligt een slotgracht omheen en een verdedigingsmuur. In het kasteel worden historische archieven bewaard in de paviljoenen van de Koning en de Koningin.
De donjon van zes verdiepingen (die je kunt beklimmen) is onlangs prachtig gerestaureerd. Hij is 50 meter hoog en is de hoogste van Europa. Hij werd door Charles V gebouwd om er zijn kunstcollectie in te bewaren. Binnen wordt in de koninklijke raadszaal een film vertoond over de 14e eeuw. Resten van de gevangeniscellen kunnen ook bekeken worden. In 2009 werd de Sainte Chapelle uit 1379 heropend die prachtig is gerestaureerd.
Hier heb je alvast de mogelijkheid om je tickets te boeken, zodat je niet in de rij hoeft te wachten
